Nhận diện các áp lực dẫn đến hành vi gian lận trên báo cáo tài chính: Thực nghiệm tại các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam

Abstract

Việc gian lận trong báo cáo tài chính (BCTC) vẫn là một vấn đề đáng lo ngại và dần trở nên nghiêm trọng khi xảy ra tại các doanh nghiệp lớn ở nhiều nước trên thế giới. Những nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng tình trạng này vẫn tiếp diễn ở mức độ đáng báo động. Các doanh nghiệp, đặc biệt là các công ty niêm yết, đứng trước nhiều áp lực khi lập BCTC. Họ phải đối mặt với áp lực để đạt được các mục tiêu tăng trưởng và lợi nhuận cụ thể để làm hài lòng mong đợi của các nhóm liên quan như nhà đầu tư, chủ nợ, và các bên liên quan khác. Khi có quá nhiều áp lực về việc không hoàn thành được mục tiêu, các thủ thuật gian lận trong BCTC xuất hiện, kèm theo sự thiếu sót trong việc giám sát hệ thống kiểm soát nội bộ đã tạo ra cơ hội cho các hoạt động gian lận xảy ra. Chính vì lẽ đó, đề tài “NHẬN DIỆN CÁC ÁP LỰC DẪN ĐẾN HÀNH VI GIAN LẬN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH: THỰC NGHIỆM TẠI CÁC DOANH NGHIỆP NIÊM YẾT TRÊN SÀN CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM” được đưa ra với mục tiêu nhằm điều tra rõ ràng về những áp lực chính yếu có thể thúc đẩy các doanh nghiệp niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Việt Nam thực hiện hành vi gian lận trong BCTC của mình. Bằng phương pháp nghiên cứu định lượng, cùng việc xử lý dữ liệu bảng, kết quả thu về được cho thấy có 1 yếu tố về Áp lực từ bên thứ ba, 1 yếu tố về Mục tiêu tài chính và 2 yếu tố về Sự ổn định tài chính tác động đến hành vi sai phạm này. Thông qua các phát hiện thu được, nhóm đã đưa ra khuyến nghị ở nhiều mặt nhằm giúp cải thiện chất lượng quản trị doanh nghiệp, giảm thiểu rủi ro gian lận trong tương lai, đồng thời hỗ trợ các tổ chức quản lý và cơ quan chức năng trong việc xây dựng các chính sách giám sát và quản lý hiệu quả hơn.