Phân tích xu hướng "nghề tay trái": các yếu tố ảnh hưởng đến xu hướng nghề tay trái của Gen Z tại TP. Hồ Chí Minh

Abstract

Xu hướng “nghề tay trái” hiện nay đang phổ biến trong lực lượng lao động trẻ tuổi, đặc biệt là thế hệ Z (những người sinh năm 1997 - 2012). Tuy nhiên, vẫn chưa có nhiều nghiên cứu tìm hiểu về hiện tượng này, đặc biệt là tại Việt Nam. Nghiên cứu này nhằm phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến ý định làm nghề tay trái của thế hệ Z tại Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM). Đi từ cơ sở lý thuyết cùng thuyết quyết định tự quyết (Edward L. Deci và Richard M. Ryan, 1980), nhóm nghiên cứu đề xuất mô hình nghiên cứu với 4 biến độc lập (Động lực tài chính, Động lực liên quan đến công việc chính, Lý do cá nhân, Cơ hội phát triển), 1 biến nguyên nhân (Ý định làm nghề tay trái), và 1 biến trung gian (Thu nhập). Dữ liệu được thu thập thông qua bảng hỏi trực tuyến với 202 đối tượng thuộc thế hệ Z sinh sống tại TP.HCM, bao gồm các câu hỏi liên quan đến nhân khẩu học và các giả thuyết nghiên cứu. Chúng tôi sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính để nghiên cứu sơ bộ, sau đó là phương pháp nghiên cứu định lượng bằng phần mềm SPSS 30 để xử lý dữ liệu. Kết quả phân tích rút ra có hai giả thuyết được chấp nhận. Đó là Động lực tài chính và Cơ hội phát triển có ảnh hưởng đến Ý định làm nghề tay trái của Gen Z tại TP.HCM. Đối với biến trung gian, nhóm tác giả cũng không tìm ra sự khác biệt trong ý định của những người có mức thu nhập khác nhau. Từ kết quả trên, chúng tôi đưa ra các đề xuất phù hợp cho người trẻ trong việc cân bằng công việc - cuộc sống, đồng thời, giúp họ định hướng sự nghiệp dài hạn phù hợp với nhu cầu tài chính và tiềm năng phát triển của bản thân. Bên cạnh đó, các đề xuất giúp nhà quản trị hiểu rõ nhu cầu và hành vi lao động của Gen Z để đưa ra các chiến lược quản trị nhân sự hiệu quả. Cuối cùng, kết quả và đề xuất từ nghiên cứu đã góp phần vào giải quyết Mục tiêu Phát triển Bền vững số 8 (SDG 8) - thúc đẩy việc làm bền vững và tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh biến động của thị trường lao động