Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi quản lý tài chính cá nhân của sinh viên kế toán trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh

Abstract

Trong những năm gần đây, hành vi QLTCCN ở Việt Nam đã có xu hướng thắt chặt hơn do ảnh hưởng tiêu cực từ chịu tác động của các biến cố chính trị, kinh tế và thiên tai trong nước cũng như trên thế giới. Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới (World Bank, 2023), tình trạng lạm phát cao đã gây áp lực lên chi tiêu hộ gia đình. Thêm vào đó, biến đổi khí hậu đã mang đến nhiều thảm họa trên toàn cầu, gián tiếp gây ra lũ lụt, hạn hán, cháy rừng, và những thiên tai gần đây như siêu bão Yagi năm 2024. Siêu bão này đã gây thiệt hại nghiêm trọng về nhân mạng và tài sản tại đặc biệt tại các tỉnh Quảng Ninh và Hải Phòng (Báo Thanh Niên, 2024). Trong bối cảnh đó, người dân Việt Nam, nhất là giới trẻ, đã chủ động và nỗ lực hơn trong việc quản lý tài chính một cách hiệu quả (Nguyễn & Phạm, 2023), nhằm tối ưu hóa nguồn lực tài chính khi đất nước và thế giới đang gặp không ít khó khăn. Nghiên cứu này tìm hiểu các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi QLTCCN của SV kế toán trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Phương pháp nghiên cứu bao gồm nghiên cứu định tính với 10 người tham gia và nghiên cứu định lượng thông qua khảo sát 350 sinh viên kế toán địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, thu thập dữ liệu bằng form khảo sát trực tuyến. Đây là một phương pháp chọn mẫu phi xác suất và thuận tiện (Nguyễn et al., 2023). Dữ liệu sau khi được thu thập sẽ được phân tích bằng phần mềm SmartPLS, cho thấy rằng hai biến quan sát PC4 ("Tôi thường phải tìm thêm nguồn thu nhập để chi trả các khoản chi tiêu phát sinh ngoài dự kiến") và KT5 ("Kiến thức tài chính giúp tôi đưa ra lựa chọn chi tiêu hợp lý và tránh các khoản nợ không cần thiết") đã bị loại bỏ do không đạt tiêu chuẩn. Những biến quan sát còn lại mang dấu dương, chứng tỏ các mối quan hệ trong mô hình là thuận chiều và tác động tích cực đến hành vi QLTCCN. Kết quả phân tích chỉ ra rằng ảnh hưởng từ truyền thông (TT) có tác động mạnh nhất đến hành vi (HV), tiếp theo là giá trị (KT), khả năng tự kiểm soát và lập kế hoạch (KS), ảnh hưởng từ bạn bè (BB), công cụ QLTCCN (CC) và cuối cùng là phụ cấp tài chính (PC). Từ những kết quả thu được, nhóm tác giả đã đề xuất nhiều kiến nghị và hàm ý quản trị để thúc đẩy hành vi QLTCCN của SV trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng và SV Việt Nam nói chung. Tuy nhiên, nghiên cứu vẫn tồn tại những hạn chế như việc chọn mẫu phi xác suất và số lượng SV tham gia chưa đầy đủ để thể hiện cho tất cả các nhóm đối tượng. Các nghiên cứu sau này có thể tiếp tục đào sâu vào tác động của các nhân tố như kiến thức và động lực đến hành vi quản lý tài chính