Quy định về trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất và một số đề xuất dành cho Việt Nam

Abstract

Trong thời đại toàn cầu đang hướng về một nền kinh tế xanh, Việt Nam là một trong những nước đang từng bước hòa nhập vào xu hướng. Xét về lĩnh vực sản xuất, các hoạt động sản xuất cần phải vừa mang tính tăng trưởng cho nền kinh tế vừa kết hợp bảo vệ môi trường. Các doanh nghiệp theo nền kinh tế tuyến tính truyền thống chỉ có trách nhiệm tạo ra sản phẩm và phân phối ra thị trường. Hàng năm, Việt Nam đang phải đối mặt với một thực trạng đáng báo động, 1,8 triệu tấn rác thải nhựa tràn vào môi trường sống của chúng ta. Trong số đó, một lượng lớn, ước tính từ 0,28 đến 0,73 triệu tấn, đã tìm đường ra biển, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho hệ sinh thái biển và ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của con người. Thật đáng lo ngại khi chỉ có chưa đầy 30% lượng rác nhựa này được tái chế và xử lý đúng cách. Với một lượng rác thải ra ngày càng lớn, vấn đề thu gom và xử lý rác thải cũng nên được các doanh nghiệp quan tâm và hành động. Để giải quyết lượng rác thải đáng báo động trên, các doanh nghiệp ngoài việc sản xuất và phân phối, họ còn phải có trách nhiệm thu hồi và xử lý các chất thải nhựa, bao bì của mình để đảm bảo lượng rác thải trong môi trường. Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) là chính sách được xây dựng để giải quyết vấn đề rác thải của nhà sản xuất với quan điểm “Người gây ô nhiễm phải trả tiền”. Chính sách EPR đặt ra yêu cầu các nhà sản xuất phải chịu trách nhiệm tài chính cho việc quản lý chất thải sản phẩm. Điều này có nghĩa là nhà sản xuất phải đầu tư vào các hệ thống thu gom, phân loại và xử lý chất thải, đồng thời có thể phải trả phí xử lý cho các cơ sở tái chế. Tại Việt Nam, chính sách EPR đang ngày càng được hoàn thiện thông qua nhiều văn bản pháp lý về trách nhiệm thu hồi sản phẩm thải bỏ của nhà sản xuất. Việc thực thi chính sách EPR được nhìn nhận như một hình thức để doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ và trách nhiệm xã hội tích cực của mình. Bên cạnh đó sẽ giúp nhà sản xuất có hướng phát triển bền vững hơn trong dài hạn, việc tìm ra giải pháp thúc đẩy việc chấp nhận áp dụng chính sách EPR là vô cùng cần thiết cho các doanh nghiệp. Bài nghiên cứu sẽ làm rõ hơn những quy định về EPR, những điều khoản đang hoàn thiện trong chính sách EPR của Việt Nam. Song, chúng tôi cũng tìm hiểu thêm về khung pháp lý EPR ở những quốc gia Châu Á để xem xét những điểm giống cũng như những điểm cần phát triển hơn trong chính sách của nước ta. Từ những quy định của chính sách EPR, bài nghiên cứu sẽ đưa ra những gợi ý mở rộng với Việt Nam nhằm góp phần giúp EPR dễ có thể được hiểu rõ cũng như tìm được hướng đi giúp doanh nghiệp dễ tiếp cận trong quá trình thu hồi rác thải