Tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2015 – 2023

Abstract

Nghiên cứu này tập trung đánh giá quan hệ giữa cấu trúc vốn và hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn 2015 – 2023. Trên cơ sở dữ liệu bảng thu thập từ hệ thống FiinPro, phương pháp hồi quy được thực hiện với mô hình FEM, kết hợp kỹ thuật FGLS nhằm hiệu chỉnh các vấn đề khuyết tật mô hình như phương sai sai số thay đổi và tự tương quan. KQTN cho thấy, cả tỷ lệ nợ ngắn hạn (STR) lẫn nợ dài hạn (LTR) đều có ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả hoạt động (đại diện bởi ROA). Trong khi đó, các biến số phản ánh khả năng thanh khoản (QRATIO, CURRATIO), tỷ lệ tiền mặt (CASH) và mức độ hữu hình của tài sản (TANG) lại có tác động tích cực đến hiệu quả hoạt động và góp phần làm giảm rủi ro tài chính. Các yếu tố khác như biến động doanh thu (VARSALES) và quy mô doanh nghiệp (LNTA, LNCAP) cũng thể hiện vai trò điều tiết mối quan hệ giữa cấu trúc vốn và hiệu quả doanh nghiệp. Phát hiện từ nghiên cứu không chỉ củng cố giá trị giải thích của các lý thuyết tài chính truyền thống như lý thuyết đánh đổi (Trade-off Theory) và lý thuyết trật tự phân hạng (Pecking Order Theory), mà còn mang lại những gợi ý thực tiễn cho nhà quản trị doanh nghiệp trong việc hoạch định chiến lược tài chính tối ưu và kiểm soát rủi ro, đặc biệt trong bối cảnh thị trường nhiều biến động như tại Việt Nam.