Vốn trí tuệ và hiệu quả tài chính của doanh nghiệp – Bằng chứng thực nghiệm tại Việt Nam

Abstract

Bài nghiên cứu được thực hiện nhằm xem xét mối quan hệ giữa vốn trí tuệ (IC) và hiệu quả tài chính của doanh nghiệp (FP) tại Việt Nam thông qua các phương pháp ước lượng (1) Mô h.nh hồi quy gộp (Pooled OLS), (2) Mô h.nh tác động cố định (FEM), và (3) Mô h.nh tác động ngẫu nhiên (REM). Với mẫu nghiên cứu được sử dụng bao gồm 58 doanh nghiệp phi tài chính trong VN100 được niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HoSE) trong giai đoạn 05 năm từ 2019-2023. Nghiên cứu sử dụng mô h.nh hệ số giá trị gia tăng trí tuệ điều chỉnh (MVAIC) để đo lường IC với bốn thành phần gồm vốn con người (HC), vốn cấu trúc (SC), vốn quan hệ (RC) và vốn sử dụng (CE). Đối với FP, nghiên cứu sử dụng hai thước đo để đo lường, cụ thể với thước đo dựa trên cơ sở kế toán được đại diện bởi ba biến số tỷ suất sinh lợi trên tổng tài sản (ROA), tỷ suất sinh lợi trên vốn chủ sở hữu (ROE) và tỷ suất sinh lợi trên vốn sử dụng (ROCE); với thước đo dựa trên cơ sở thị trường được đại diện bởi biến số hệ số q của Tobin (TQ). Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng IC có tác động thuận chiều đến FP bằng cả thước đo dựa trên cơ sở kế toán và thước đo dựa trên cơ sở thị trường. Tuy nhiên, đối với từng thành phần của IC kết quả nghiên cứu lại không có sự nhất quán. Trong khi, HC và CE có tác động thuận chiều đến FP th. ngược lại SC và RC lại có tác động ngược chiều FP được đo lường bằng thước đo dựa trên cơ sở kế toán nhưng lại có tác động thuận chiều với thước đo dựa trên cơ sở thị trường. Thông qua đó, kết quả nghiên cứu cung cấp cho các nhà quản l. doanh nghiệp cái nh.n toàn diện hơn về tầm quan trọng của IC đến FP