Tác động của thể chế và phát triển công nghệ đến tăng trưởng kinh tế ngành: Bằng chứng thực nghiệm ở các tỉnh khu vực Đông Nam Bộ

Abstract

Vùng Đông Nam Bộ là khu vực kinh tế trọng điểm của Việt Nam, đóng vai trò đầu tàu trong quá trình công nghiệp hóa và hội nhập. Tuy nhiên, tăng trưởng kinh tế tại các địa phương trong vùng còn khác biệt, đặt ra yêu cầu cần phân tích sâu các yếu tố ảnh hưởng đến tăng trưởng theo ngành (nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ). Nghiên cứu này nhằm đánh giá tác động của chất lượng thể chế (thông qua chỉ số PCI, PAPI) và phát triển công nghệ (ICT Index) đến tăng trưởng GRDP và theo ngành tại 6 tỉnh/thành phố vùng Đông Nam Bộ trong giai đoạn 2005 - 2022. Dữ liệu sử dụng là dữ liệu bảng cấp tỉnh, kết hợp giữa các nguồn thống kê chính thức và chỉ số ICT, PCI, PAPI. Phương pháp phân tích gồm kiểm định tính dừng, phụ thuộc chéo và ước lượng hồi quy theo các mô hình FEM, REM và FGLS nhằm đảm bảo kết quả đáng tin cậy. Kết quả cho thấy: i) Chỉ số ICT có tác động tích cực mạnh mẽ đến tăng trưởng công nghiệp, nhưng tiêu cực trong nông nghiệp và không có ý nghĩa rõ ràng trong dịch vụ; ii) PCI hỗ trợ tăng trưởng công nghiệp, nhưng gây cản trở khu vực nông nghiệp; iii) PAPI có tác động rõ rệt trong công nghiệp và GRDP tổng thể, nhưng không đáng kể ở các ngành còn lại. Những phát hiện này khẳng định tác động phân hóa của thể chế và công nghệ theo ngành, hàm ý cần thiết kế chính sách đặc thù, linh hoạt phù hợp với đặc điểm kinh tế từng lĩnh vực.