Nhập cư và chính sách nhà ở cho người nhập cư có thu nhập thấp tại các khu công nghiệp, khu chế xuất ở TP. Hồ Chí Minh

Abstract

Đề tài “Nhập cư và chính sách nhà ở cho người nhập cư có thu nhập thấp tại các khu công nghiệp, khu chế xuất ở TP. Hồ Chí Minh” là một nghiên cứu về tình trạng gia tăng dân số cơ học do lao động nhập cư vào các khu công nghiệp và khu chế xuất và những tác động của nó đến nhu cầu nhà ở cũng như các vấn đề xã hội phát sinh tại TP. Hồ Chí Minh. Là đô thị lớn nhất cả nước, TP. Hồ Chí Minh thu hút hàng triệu lao động từ các tỉnh, đặc biệt là khu vực Tây Nam Bộ và miền Trung, đến tìm kiếm cơ hội việc làm và cải thiện thu nhập trong các khu công nghiệp và khu chế xuất. Tuy nhiên, sự phát triển công nghiệp nhanh chóng không song hành với sự đầu tư tương xứng vào hạ tầng nhà ở xã hội và chính sách an sinh cho người nhập cư có thu nhập thấp. Thiếu chỗ ở ổn định, người lao động thường phải sống trong các khu nhà trọ tạm bợ, chật chội, điều kiện vệ sinh và an ninh kém. Đây không chỉ là vấn đề phúc lợi xã hội mà còn là yếu tố tiềm ẩn gây mất an ninh trật tự. Nhiều khu nhà trọ tự phát trở thành điểm nóng về tệ nạn xã hội như trộm cắp, ma túy, mâu thuẫn dân sự và thậm chí là bạo lực do thiếu quản lý và kiểm soát hiệu quả. Nghiên cứu tập trung khảo sát và phân tích nhu cầu nhà ở, điều kiện sống và các chính sách nhà ở hiện hành đối với người nhập cư thu nhập thấp tại các quận/huyện có tỷ lệ lao động nhập cư cao như: Quận 7, Tân Phú, Bình Tân, Thủ Đức, Bình Chánh và Củ Chi. Bên cạnh đó, đề tài cũng chỉ ra mối liên hệ giữa điều kiện sống không đảm bảo và nguy cơ phát sinh các vấn đề mất an ninh trật tự, từ đó khẳng định vai trò quan trọng của chính sách nhà ở trong việc không chỉ cải thiện chất lượng sống mà còn góp phần ổn định xã hội và giữ gìn trật tự đô thị. Mục tiêu của nghiên cứu là đánh giá thực trạng chính sách nhà ở cho người nhập cư thu nhập thấp, xác định những khoảng trống trong chính sách và đưa ra các khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả can thiệp của chính quyền và các bên liên quan. Phương pháp nghiên cứu chủ yếu là định tính, kết hợp khảo sát thực địa, phỏng vấn sâu và phân tích dữ liệu thứ cấp. Ngoài ra, đề tài cũng tham khảo bài học từ các mô hình nhà ở cho công nhân tại Hà Nội, Đà Nẵng và Cần Thơ, để từ đó rút ra khuyến nghị phù hợp với đặc điểm đô thị và dân số của TP. Hồ Chí Minh. Kết quả nghiên cứu khẳng định rằng phát triển hệ thống nhà ở xã hội một cách đồng bộ, bền vững và gắn với chiến lược an sinh – an ninh đô thị là chìa khóa để cải thiện đời sống người nhập cư, góp phần giảm thiểu tội phạm, tệ nạn xã hội và nâng cao chất lượng phát triển đô thị tại TP. Hồ Chí Minh