Vai trò trung gian và điều tiết của kiểm toán độc lập trong mối quan hệ giữa sở hữu nước ngoài và hiệu quả tài chính của các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam

Abstract

Luận văn nghiên cứu vai trò kép—vừa trung gian, vừa điều tiết—của kiểm toán độc lập trong mối quan hệ giữa sở hữu nước ngoài và hiệu quả tài chính của các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam, một vấn đề có kết quả chưa thống nhất trong các nghiên cứu trước đây. Để giải quyết khoảng trống này, nghiên cứu sử dụng dữ liệu bảng của 21 ngân hàng giai đoạn 2010–2023, áp dụng mô hình hồi quy GLS và phân tích trung gian theo phương pháp của Baron và Kenny (1986). Hiệu quả tài chính được đo lường bằng ROE, trong khi vai trò của kiểm toán độc lập được xem xét thông qua chất lượng kiểm toán, vốn được đại diện bởi việc lựa chọn công ty kiểm toán Big 4. Kết quả nghiên cứu khẳng định sở hữu nước ngoài có tác động tích cực đến ROE; đồng thời, kiểm toán độc lập chất lượng cao vừa đóng vai trò trung gian bổ sung, vừa có vai trò điều tiết làm tăng cường mối quan hệ tích cực đó. Những phát hiện này không chỉ đóng góp về mặt lý thuyết mà còn mang lại hàm ý thực tiễn quan trọng cho các nhà quản trị ngân hàng và các nhà hoạch định chính sách. Từ khóa: Sở hữu nước ngoài, hiệu quả tài chính, chất lượng kiểm toán, vai trò trung gian, vai trò điều tiết, ngân hàng thương mại cổ phần.