Mức độ hài hòa về chuẩn mực và thực hành kế toán trong đo lường và công bố khoản mục doanh thu - nghiên cứu thực nghiệm ở các nước Đông Nam Á

Abstract

Luận văn này tập trung đánh giá mức độ hài hòa giữa Chuẩn mực Kế toán Việt Nam (VAS) và Chuẩn mực Kế toán/Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IAS/IFRS), với trọng tâm là chuẩn mực ghi nhận doanh thu. Nghiên cứu được thực hiện theo hai hướng tiếp cận: phân tích sự hội tụ của hệ thống chuẩn mực (hài hòa trên phương diện pháp lý – de jure) và đánh giá mức độ tương đồng trong thực tiễn kế toán tại các doanh nghiệp (hài hòa thực tế – de facto) giữa sáu quốc gia Đông Nam Á. Các chỉ số định lượng như chỉ số Herfindahl, chỉ số I của Van der Tas và chỉ số Cb của Archer được sử dụng để đo lường cả hai khía cạnh trên. Kết quả nghiên cứu cho thấy mức độ hài hòa giữa VAS và IFRS trong ghi nhận doanh thu chỉ ở mức trung bình, với sự khác biệt rõ rệt về nguyên tắc ghi nhận và phương pháp đo lường. Phân tích dữ liệu thực tiễn từ 120 công ty niêm yết trong khu vực cho thấy mặc dù phần lớn các quốc gia ASEAN đã áp dụng IFRS, Việt Nam vẫn là ngoại lệ khi tiếp tục sử dụng VAS, gây ảnh hưởng đáng kể đến khả năng so sánh báo cáo tài chính trong khu vực. Luận văn đóng góp vào cơ sở lý luận bằng cách đặt Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kế toán khu vực, đồng thời đề xuất các chính sách nhằm thúc đẩy lộ trình áp dụng IFRS, nâng cao tính minh bạch và chất lượng báo cáo tài chính theo thông lệ quốc tế.